Η Ποικιλία της επιλογής μας, Μοσχάτο Αμβούργου. Ένα παιδί μεταναστών.

Η Ποικιλία της επιλογής μας Μοσχάτο Αμβούργου. Ένα παιδί μεταναστών.

Γράφει ο Παναγιώτης Κορνιώτης

Το Μοσχάτο Αμβούργου ή Μαύρο Μοσχάτο είναι μια ερυθρωπή ποικιλία σταφυλιού με πολλούς φανατικούς φίλους λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, που αξίζει να τα πούμε και χαρίσματα.

Προήλθε από τη διασταύρωση δυο ποικιλιών της κόκκινης Schiava Grossa και του λευκού Μοσχάτου Αλεξανδρείας. 

Η Schiava Grossa είναι μια ποικιλία που συναντάται κυρίως στη βόρεια Ιταλία, στο Trentino-Alto Adige  στα σύνορα με την Αυστρία, γι’ αυτό εμφανίζεται και με το όνομα Trollinger, που δείχνει να σημαίνει «του Τυρόλου», της ιστορικής περιοχής, η οποία εκτείνεται και στα δυο όμμορα κράτη, στην Ιταλία και στην Αυστρία. 

Το Μοσχάτο Αλεξανδρείας, από την άλλη, είναι μια λευκή ποικιλία σταφυλιού που θεωρείται από τις αρχαιότερες και μη τροποποιημένες ποικιλίες στον πλανήτη. Πατρίδα της η Βόρεια Αφρική και η Αίγυπτος πράγμα που προδίδεται και από το όνομά της. 

Ο κύριος Seward Snow, Head Gardener* στον κόμη de Gray στο Wrest Park Bedfordshire, στην Αγγλία, το 1850, κάνει τη διασταύρωση των δυο παραπάνω ποικιλιών.

Έτσι προκύπτει το Μοσχάτο Αμβούργου ή Μαύρο Μοσχάτο. Το συναντάμε όμως και με πολλά άλλα ονόματα σε όλο τον πλανήτη. Τώρα πια υπάρχει και οινοποιείται σε όλο το κόσμο. Άλλωστε η μετανάστευση είναι προίκα του.

Η λέξη Αμβούργο δεν είναι γνωστό από πού προήλθε αλλά πολλά ονόματα λιμανιών έχουν δοθεί σε προϊόντα, μια και ήταν τόπος απ’ όπου ξεκινούσαν για να περάσουν θάλασσες και να φτάσουν σε μακρινούς τόπους. 

Στην Ελλάδα είναι πολύ γνωστό για την καλλιέργειά του στη Θεσσαλία, αλλά η προσαρμοστικότητά του το έχει βοηθήσει να δώσει πολύ καλά αποτελέσματα και σε πολλές άλλες περιοχές. 

Στη Θεσσαλία η προσαρμογή του και τα αποτελέσματά του το έκαναν ταυτόσημο της περιοχής Τυρνάβου τόσο για τα κρασιά που παράγονται εκεί όσο και για τα τσίπουρα. Έτσι η ποικιλία έχει γίνει γνωστή στην Ελλάδα ως Μοσχάτο Τυρνάβου και παράγονται οίνοι ΠΓΕ μ’αυτό το όνομα. 

Ένα οικογενειακό οινοποιείο που καλλιεργεί Μαύρο Μοσχάτο και παράγει κρασιά από αυτό είναι το Οινοποιείο Καραβάνα.

*Επικεφαλής κηπουρός. Τίτλος του διαχειριστή και υπεύθυνου για ιστορικούς κήπους και ιδιωτικά κτήματα στην Αγγλία.  

ΠΗΓΕΣ. Wikipedia. Διεθνής Κατάλογος Ποικιλιών Vitis

—————– 

Οι παραγωγοί μιλούν για την ποικιλία.

Η Δήμητρα Καραβάνα είναι Οινολόγος και από την ενασχόλησή της με την ποικιλία, μας δίνει πολλές πληροφορίες γι’αυτήν καθώς και για την ιστορία του οινοποιείου Κaravana’s Wines 

 «Το Μοσχάτο Αμβούργου είναι μια πολυκλωνική ποικιλία, διπλής χρήσης- για οινοποιία και επιτραπέζια κατανάλωση, από τις παλαιότερες του παγκόσμιου αμπελώνα. Λόγω των έντονων οργανοληπτικών χαρακτήρων που διαθέτει , έχει χρησιμοποιηθεί σε πλήθος διασταυρώσεων ως γονεϊκή ποικιλία για την δημιουργία κατά κόρων επιτραπέζιων ποικιλιών. (Σταυρακάκης 2010) 

Η ποικιλία σύμφωνα με μοριακές αναλυτικές μεθόδους (M.Crespan 2003), (M. Crespan 2001) αρχικά δημιουργήθηκε από διασταύρωση της ιταλικής ποικιλίας Schiava Grossa (ή Trollinger, ή Frankenthal ή Black Hamburg) και της αιγυπτιακής Μοσχάτο Αλεξανδρείας. Αρχικά, καλλιεργήθηκε στα θερμοκήπια της Αγγλίας όπου ονομάζονταν Μαύρο Μοσχάτο Αλεξανδρείας, στη συνέχεια πέρασε σχεδόν σε όλο τον κόσμο, στην Ευρώπη (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα, Ρουμανία, Πορτογαλία κλπ), στις ΗΠΑ (Καλιφόρνια, Βιρτζίνια, Όρεγκον, Τέξας), σε Αίγυπτο, Αργεντινή ενώ τελευταία τη συναντά κανείς στην Κίνα και το Ισραήλ ((ΕΔΟΑΟ) 2012)

Η εν λόγω ποικιλία υπολογίζεται ότι η συνολική έκταση που καλλιεργείται στην Ελλάδα ανέρχεται περίπου στα 26.000 στρέμματα. Ενώ στην περιοχή της Θεσσαλίας καλλιεργούνται 18.000-20.000 στρέμματα, και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή του Τυρνάβου καλλιεργούνται περίπου 15.000 στρέμματα (Σταυρακάκης 2010). 

Η καλλιέργεια του Μοσχάτου ξεκίνησε μετά την καταστροφή του ιστορικού αμπελώνα του Τυρνάβου από τη φυλλοξήρα, όταν την περίοδο 1930-36 μέσω της Γεωργικής Σχολής Λάρισας και την διανομή αντιφυλλοξηρικών κλημάτων προωθήθηκε μεταξύ άλλων και το Μαύρο Μοσχάτο.

Στις διάφορες περιοχές του κόσμου όπου καλλιεργείται συμμετέχει σε αναμείξεις οίνων, παράγει επιδόρπιους οίνους, πωλείται ως φρούτο αλλά πολύ σπάνια συναντά κανείς κρασί αποκλειστικά από Μοσχάτο Αμβούργου.

Η μεγάλη έκταση της καλλιέργειας Μοσχάτου Αμβούργου, ο καλός εγκλιματισμός της ποικιλίας, αλλά και η πολύμορφη αξιοποίησή της αναδεικνύει την περιοχή του Τυρνάβου σε παγκόσμιο σημείο αναφοράς σχετικά με την ποικιλία αυτή, απόδειξη ότι στον παγκόσμιο κατάλογο ποικιλιών VIVC ανάμεσα στα 87 συνώνυμα της ποικιλίας, που στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι παραλλαγές της λέξης Μοσχάτο Αμβούργου, υπάρχει και το συνώνυμο ΜΟΣΧΑΤΟ ΤΥΡΝΑΒΟΥ (MOSCHATO TYRNAVOU). Το στοιχείο αυτό τεκμηριώνει τη φήμη του Μοσχάτου Τυρνάβου σε παγκόσμια κλίμακα και θέτει εύλογα το θέμα της κατοχύρωσης μέσω και του εθνικού καταλόγου ποικιλιών της ονομασίας αυτής ως συνώνυμης, ώστε να μπορεί επίσημα να χρησιμοποιηθεί και να αποφεύγεται έτσι η λέξη Αμβούργου που δεν εξυπηρετεί στην περιγραφή της ποικιλίας και των προϊόντων που προκύπτουν από αυτή. Άλλωστε μια ποικιλία που μετρά τόσες δεκαετίες καταγράφεται στη συνείδηση των ανθρώπων ως γηγενής. 

Οι οίνοι που παράγονται από Μοσχάτες ποικιλίες αποτελούν κατηγορία από μόνοι τους κυρίως για τον αρωματικό τους χαρακτήρα, ξεχωρίζουν ανάμεσά τους οι ημίγλυκοι και γλυκείς οίνοι όπου τα αζύμωτα σάκχαρα υπερτονιζουν το άρωμα καθώς και οι οίνοι από επιλεγμένους αμπελώνες λευκοί, ροζέ και ερυθροί. Οι ποικιλίες γενικά της κατηγορίας Μοσχάτο δίνουν επίσης λόγω του αρωματικού τους προφίλ εξαιρετικούς αφρώδεις οίνους, ένας ροζέ αφρώδης λοιπόν από Μοσχάτο Τυρνάβου θα είχε πολύ καλές προοπτικές στην σημερινή αγορά που σημειώνει αυξημένη ζήτηση στους αφρώδης οίνους. Έτσι μέσα σε όλο αυτό το οινικό ταξίδι από μια δύσκολη και απαιτητική οινολογικά ποικιλία έχουν τελικά παραχθεί και οίνοι ΠΓΕ (Προστατευμένης Γεωγραφικής ένδειξης) μετά και την αναγνώριση της ποικιλίας για την παραγωγή Τοπικών Οίνων Τυρνάβου το 2008.

Η ποιότητα των αποσταγμάτων (τσίπουρο κλπ) από Μοσχάτο Τυρνάβου αποτελεί ένα κεφάλαιο από μόνη της. Ερευνητικό πρόγραμμα που πραγματοποιήθηκε το διάστημα 2006-2008 στα πλαίσια του επιχειρησιακού προγράμματος «ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ» ανέδειξε πως υπάρχει σαφής διαφοροποίηση μεταξύ των διάφορων ποικιλιών που αποτέλεσαν αντικείμενο και της ποικιλίας Μοσχάτο, η οποία υπερέχει τόσο σε πλήθος όσο και σε συγκέντρωση αρωματικών συστατικών. Όλα τα πειράματα της φάσης αυτής έδειξαν ότι το Τσίπουρο Τυρνάβου για να αποκτήσει ένα διαφοροποιημένο αρωματικό χαρακτήρα από τα ομοειδή προϊόντα, θα πρέπει να παράγεται από στέμφυλα της ποικιλίας Μοσχάτο Αμβούργου. 

Χαρακτηριστικότερο εύρημα η υψηλή περιεκτικότητα σε λιναλόλη της οποίας η ύπαρξη επιβεβαιώθηκε και στο σταφύλι της ίδιας ποικιλίας. Μέσα από τη σύγκριση τσίπουρου από διαφορετικές περιοχές της χώρας και διαφορετικές ποικιλίες έγινε σαφές πως τα αρωματικά συστατικά των τσίπουρων συσχετίζονται με τις ποικιλίες αμπέλου που έχουν χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή τους και ότι τα αποστάγματα από Μοσχάτο Αμβούργου ανεξάρτητα από την αναλογία τους στο μίγμα στέμφυλων χαρακτηρίζονται από την ύπαρξη συγκεκριμένων συστατικών (λιναλόλη, οτριενόλη και οξείδια της λιναλόλης), τα οποία δεν απαντώνται σε αποστάγματα στα οποία δεν χρησιμοποιείται Μοσχάτο Αμβούργου αλλά οποιαδήποτε άλλη ποικιλία.

Το ενδιαφέρον που έχει η ποικιλία δεν εξαντλείται στα παραπάνω, πρόσφατη μελέτη των πολυφαινολών που περιέχονται στα υποπροϊόντα ελληνικών ποικιλιών και μελέτη της βιολογικής δράσης των εκχυλισμάτων τους, έδειξε πως το Μοσχάτο Αμβούργου βρίσκεται στις πρώτες θέσεις των ποικιλιών που ερευνήθηκαν για τις επιμέρους ουσίες. Τα υποπροϊόντα (βόστρυχοι, γίγαρτα) του Μοσχάτου και τα εκχυλίσματά τους έχουν σημαντικές ποσότητες βιοδραστικών πολυφαινολών με μεγάλες αντιοξειδωτικές ικανότητες, με αντικαρκινική και αντιμεταλλαξιογόνο δράση. (http://www.tirnavoswinery.gr/el/istoria-politismos/i-apokalypsi-tou-moschatou).»

—————————

Το κρασί που επιλέγουμε από την ποικιλία Μοσχάτο Μαύρο ή Αμβούργου και μπορείτε να βρείτε στην e-winest.gr:

Bijoux

Ροζέ ξηρός οίνος βιολογικός από βιολογικά σταφύλια της ποικιλίας Μαύρο Μοσχάτο.

Περιοχή: Δαφνοσπηλιά Καρδίτσας.
Χρώμα: ελαφρύ ροζ με βερυκοκί ανταύγειες.
Αρώματα: λουκούμι τριαντάφυλλο, βιολέτα, φράουλα, σαγκουίνι, περγαμόντο.
Ιδιαιτερότητες οινοποίησης: κρυοεκχύλιση, βιολογικά σταφύλια, βιολογική οινοποίηση.
Συνοδεύει: ζυμαρικά με ελαφριές κόκκινες σάλτσες, λεπτά φινετσάτα αλλαντικά, λευκό κρέας με ντομάτα, πίτσες.
Σερβίρεται: 12ο C
Alc: 12% vol

—————————

Το οικογενειακό Οινοποιείο Καραβάνα. Ας συστηθούμε.

Από τη Δήμητρα Καραβάνα 

Από το 1993 η αγάπη για το κρασί, μας μέθυσε και άρχισε η πραγματοποίηση μιας “τρέλας”. Ένας “υποβρύχιος” και μια μουσικός πάντρεψαν την πράξη με την τέχνη και δημιούργησαν τα ΚΡΑΣΙΑ ΚΑΡΑΒΑΝΑ.

Η Δαφνοσπηλιά, το “σπίτι” των κρασιών μας, είναι ένα μικρό ημιορεινό χωριό στην επαρχία της Καρδίτσας, το οποίο ανήκει στα χωριά των Αγράφων.

Ο συνδυασμός από το θρόισμα των δρυών και το γαργάρισμα του ποταμού Καλέτζη, σε μαγεύει και σε προετοιμάζει για την μύηση στην οινολατρεία. Η Δαφνοσπηλιά είναι η πρώτη αμπελουργική περιοχή στον νομό της Καρδίτσας, με κυρίαρχη ποικιλία το Μαύρο Μοσχάτο.

Με τη συνεχή παρακολούθηση, φροντίδα και μεράκι που δέχονται οι ιδιόκτητοι αμπελώνες μας. Αλλά και μέσω μακροχρόνιων συνεργασιών με τοπικούς παραγωγούς, δημιουργώντας έτσι μια μεγαλύτερη οικογένεια, καταφέρνουμε να ελέγχουμε κάθε παρέμβαση που αποσκοπεί στην ελεγχόμενη ποιότητα.

Μικρές στρεμματικές αποδόσεις, η εντοπιότητα των σταφυλιών, η παρακολούθηση της ωρίμανσής τους σε συνδυασμό με τον τρυγητό σε μικρά τελάρα, αποσκοπούν στην ελεγχόμενη, προστατευόμενη και ισορροπημένη παραγωγή.

Με πρωταγωνιστή το Μαύρο Μοσχάτο, μια ποικιλία που ευνοείται από το μικροκλίμα και το πολυσύστατο έδαφος της περιοχής, προσδίδοντας έναν ξεχωριστό, ιδιαίτερα αρωματικό χαρακτήρα.

Οι ανοξείδωτες, μικρής χωρητικότητας δεξαμενές, δίνουν τη δυνατότητα να γίνονται χωριστές οινοποιήσεις, πετυχαίνοντας καλύτερο έλεγχο της ποιότητας αλλά και καλύτερη διαχείριση της πρώτης ύλης. Η πρωτοπορία ενός κλειστού ψυχόμενου θαλάμου, με χαμηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος κατά τη διάρκεια της ζύμωσης συνεισφέρει στη μέγιστη προστασία, αλλά και τον μέγιστο έλεγχο ποιότητας και υγιεινής.

Τέλος, με την ύπαρξη χώρου με ελεγχόμενες συνθήκες, πετυχαίνουμε ο χρόνος να μην γερνά το κρασί αλλά να το ωριμάζει αρμονικά και ισορροπημένα.

Τα ΚΡΑΣΙΑ ΚΑΡΑΒΑΝΑ είναι οικογένεια, είναι αγάπη, είναι όνειρο, προσπάθεια, δύναμη, αρώματα, συναισθήματα…

Είναι το “πάντρεμα” του αμπελιού και του σαλονιού…»

—————————

Άλλα προϊόντα του Οινοποιείου Καραβάνα

Το Οινοποιείο Καραβάνα επίσης παράγει κρασιά βιολογικά και συμβατικά που μπορείτε να βρείτε στην e-winest.gr  

Αυτά είναι :

ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ
Λευκός ξηρός οίνος blanc de noir από βιολογικά σταφύλια των ποικιλιών Μαύρο Μοσχάτο και Κοκκινωπός Ροδίτης.

ΘΑΝΟΣ
Ερυθρός ξηρός οίνος από βιολογικά σταφύλια των ποικιλιών Μαύρο Μοσχάτο και Λημνιώνα.